Islom Dinidagi Mazhablar HD

E’tiqod – allohning kalomi, haqiqiy ekanligiga astoydil ishonish demakdir, deb keltirilgan. E’tiqodsiz insonni ruxsiz tanaga o’xshatish mumkun. Bir o’ylab ko’ring. Agar bu yorug’ olamda hech qachon e’tiqod bo’lmaganida, insoniyat tarixi, buguni va kelajagi qanday bo’lishini hechkim tasavvur qilolmasa kerak. Insoniyat tarixida diniy e’tiqod turlari ibtidoiy davrlardanoq animizm, fetishizm, totemizm, shomonlik, magiya kabi yo’nalishlarda yuzaga kelganligi sir emas. Ibtidoiy davr e’tiqod turlarining aksari ugungi kungacha ham saqlanib qolgan. Masalan, fetishizmni olaylik. Fetishizm insonning biror buyum yoki taqinchoqlarni muqaddas bilish va ularga sig’inish demakdir. Bugungi kunda ayrim jahon dinlarida shu kabi xolatlar uchrab kelmoqda. Masalan, Xristian dinida-xoch (krest), ikonalar, mayitga sig’inish kabilardir. Biz yashab turgan jamiyatda esa ko’zmunchoqlar, eshik tepasiga otning taqasini ilib qo’yish kabi holatlarda uchrab turadi. Bugungi kunda yer yuzida 3 ta jahon dini mavjud bo’lib, jahon dinlari o’z tarkibiga Buddaviylik, Xristianlik va Islom dinlarini o’z ichiga oladi. Buddaviylik dini jahon dinlari ichida eng birinchi tashkil topgan din hisoblanadi. “Budda” so’zining so’zining lug’aviy ma’nosi sanskitcha – “nurlangan, hotirjam, oily haqiqatga erishgan” degan ma’nolarni anglatadi. Ushbu din miloddan avvalgi VII-VI asrlarda Hisndistonda yuzaga kelgan. Bu dinning asoschisi va xudosi deb Sidhartha Gautama tan olinadi. Boshqa dinlar Buddaviylik dinining ha muqaddas kitobi mavjud bo’lib, “Tripitaka”, ya’ni “Uch savat donolik” deb ataladi. Ushbu kitob 3 qismdan iborat bo’lib, 1-bo’lim “Vinaya-pitaka”, 2-bo’lim “Sutta-pitaka” va 3-bo’lim “Abxidxarma-pitaka” deb ataladi. Xristianlik dini e’tiqod qiluvchilarning soni jihatidan jahon dinlari ichida 1-o’rinda bo’lib, dunyo aholisining 2 mlr.dan ziyodi Xristianlik diniga e’tiqod qilib kelmoqda. Xristanlik dining Payg’ambari deb Iso (a.s.) tilga olinadi. Xristianlik dini milodning I asrida vujudga kelgan. Hozir jamiyatimizdagi taqvim (kalendar) aynan shu davrdan hisoblab kelinmoqda va amal qilinmoqda. Oradan X asr o’tib, ya’ni milodning 1054 yilga kelib Xristianlik dini doirasida oqimlar keldi. Natijada Provaslav va Katolik, XIV asrga kelib esa Protestantlik kabi yo’nalishlar vujudga keldi. Xristianlik dining muqaddas kitobi Bibliya deb nomlanib, “Qadimgi Ahd”, “Tavrot”, “Zabur” va boshqa bir necha kitoblarni o‘z ichiga olib, umumiy hisobda 39 kitobdan iborat. Bibliyada yozilishicha, Xristianlik ta’limotiga ko’ra Iso Masih o‘z da’vatlarida xalqni yaqinlashib kelayotgan oxirzamondan ogohlantirish uchun Xudo tomonidan yuborilganini ta’kidlaydi. Gunohlardan tiyilib, tavba qilish va to‘g‘ri yo‘lga kirishga chaqiradi. U turli mo’jizalar ko‘rsatib, odamlarni davolaydi. Xristianlik ta’limotiga binoan qator marosimlarda Muqaddas Ruh ishtirok etadi va aynan shu sababli ular sirli deb ataladi. Bunday marosimlarga cho‘qintirish (xristianlik diniga kiritish), yevxaristiya (non va vino tamaddi qilish), ruhoniylik