Թորթան Երզնկա , Armenian village Tortan , Erzincan Turkey Тордан Эрзинджан в Турции

Armenian village of Tortan , in the vilayet of Erzurum Երզնկա Թորթան գյուղում (այժմ` Դողանքոյ ) Թորթան Թորդան . ավան Մեծ Հայքի Բարձր Հայքի Դարանաղի գավառում՝ Սեպուհ լեռան արևելյան լանջին: Թորդանում եղել է մեհյան, որտեղ, Ագաթանգեղոսի վկայությամբ, կանգնեցված էր ասորական Բարշամ աստծո անդրին: Քրիստոնեության տարածման ժամանակ մեհյանը կործանվել է, և նրա ավերակների վրա կառուցվել Ս.Խաչ (Ս.Նշան) վանքը: Գրիգոր Ա Լուսավորիչը Թորդանում կառուցել է տվել առաձնատուն, ստեղծել փոքրիկ պարտեզ, որի տեղում հետագայում կառուցվել է Թորդանի քառանկյունի, գմբեթավոր, առանց սյուների, անկյուններում թաղածածկ խորանններով եկեղեցին (պահպանվում էր մինչև XXդ. սկիզբը): Թորդանում են թաղվել մի քանի կաթողիկոսներ Լուսավորչի տոհմից և հայ Արշակունի թագավորներ, այդ թվում` Գրիգոր Ա Լուսավորիչը և Տրդատ Գ Մեծը: Ըստ Մովսես Խորենացու՝ Տրդատ Գ-ին թունավորել են հայ նախարարները՝ հանգցնելով Նրա դին արծաթապատ դագաղով տեղափոխվել և ամփոփվել է Դարանաղի գավառի Թորդան ավանում, Ս. Գրիգոր Ա Լուսավորչի կողքին: Այստեղ է մահացել նաև Սբ կույս Մանեն: The Final Years of St. Gregory As St. Gregory grew old and became more involved in solitary life, King Drtad asked him to ordain his younger son Arisdagés a bishop, and to take him on as Gregory’s assistant. Gregory had already retired by a.d. 325, when the Holy Council of Nicaea took place, and he sent his son Arisdagés in his place to participate in this first ecumenical gathering of bishops of the Christian Church. In his retired state, however, Gregory continued his pastoral work by preaching and writing homilies, employing a simple language so that people could understand. St. Gregory’s favorite spot as a solitary was a site called “the Caves of Mané,” located on Mount Sebuh near Erzinjan, now in eastern Turkey. This place had previously been the residence of the Virgin Mané, one of St. Hripsimé’s companions. It is unclear how long St. Gregory lived there, and when exactly he died. After some time had elapsed, shepherds chanced upon his body and buried him at the spot where they found him, not knowing who he was. During the fifth century, a hermit named Karnig was guided by a vision to the grave of the saint and discovered his relics. It was customary in those days to distribute relics of saints to various churches in different parts, and it seems that the same practice was implemented in St. Gregory’s case. Karnig took the body of the saint to the village of Tortan, located to the east of Mount Sebuh, and buried some of the relics there; the rest were taken elsewhere. On or near St. Gregory’s unmarked grave there stood a church, built at a later time and still extant in 1915. The exact site of St. Gregory’s grave in Tortan was not known even to visitors in the tenth century; but nine other graves existed inside the church, and were said to belong to King Drtad, his queen Ashkhén, his sister Khosrovitukhd, and other members of St. Gregory’s family. These were still extant as late as 1915. Историческое армянское село Тордан Эрзинджан в Турции Թուրքական ա