Зулматга етакловчи "НУР" ёхуд нурчилар ови
Ўзбекистонда "нурчи ови" нима сабабдан бошланди? Бу "ов" қачон тугайди? Бу саволларига мустақил таҳлилчи, социолог олим Камолиддин Раббимов жавоб берди. Озодлик: Тилга олинган йигитларни "нурчи"ликда айблаб, бир неча йилданга қамаб юборишга қанчалик ишонарли асослар бор? Камолиддин Раббимов: Биласизми¸ менинг назаримда¸ асос кам. Саид Нурсийнинг давомчиларидан¸ ўша оқимнинг вакилларидан биттаси Фатҳуллоҳ Гулан. У АҚШда яшайди. Лекин энг қизиғи шундаки¸ у ëки бу байрамлар билан Ислом Каримов номига ҳар хил шахслар -- давлат раҳбарлари ëки сиëсий намоëндалар хат ëзганида Фатҳуллоҳ Гулан ҳам у ëки бу байрам билан Каримовга хат ëзарди. Ўзбекистон ОАВларида унинг (Фатҳуллоҳ Гуланнинг демоқчи -- таҳр.) табриклари ҳам олдинги йилларда чиққан. Фатҳуллоҳ Гуланни Ўзбекистон ҳукумати шу пайтгача экстремист ëки террорист сифатида тан олмаган. Бу биринчидан. Иккинчидан, Саид Нурсийнинг позициясини экстремистик деб айтишга менинг тилим бормайди. Нима учун? Чунки у замонавий мусулмон жамияти концепциясини олдинга суради. Унинг позициясини қисқа ва лўнда қилиб айтганда, мусулмонларнинг манфаатини сақлаш, яъни динийликни сақлаш замонавийликка қарши эмас. У мусулмонлар замонавий бўлган ҳолда¸ фан ва техникада илғор бўлган ҳолдагина мусулмонлар ва Ислом динининг позициясини барқарорлаштириш мумкин, деб айтади. У консерватив позицияга эга эмас. Мусулмонлар костюм-шим кийсин¸ галстук тақиб юрсин¸ энг охирги технологияларда ўқисин, деган бир ғояларни олдинга сурган. Озодлик: Балки хавф Нурсийнинг китобларидадир? Камолиддин Раббимов: Биласизми¸ Саид Нурсий бир қанча китоб ëзган. Ўша китобларнинг бирортаси мусулмон дунëсининг бирорта давлатида ҳали "экстремистик" деб тан олинмаган. Мана, Россияда баъзи бир экспертлар томонидан шундай баҳолар берилаяпти ва бу геосиëсий баҳолар. Чунки экстремизм нимада эканлиги ҳалигача кўрсатиб берилмаяпти. Озодлик: Фатҳуллоҳ Гулан шу пайтгача табриклар йўллаган ва унинг табрикларининг эълон қилиниши тан олинганининг ифодаси, дедингиз. Шундай экан¸ Нурсийнинг китобларида экстремизм аломатлари кўринмаган экан¸ нима учун бугунга келиб бирдан ҳужум бошланди? Бунинг сабаби нимада? Камолиддин Раббимов: Ўзбекистон-Туркия муносабатлари ўрнатилганлигига неча йил бўлибдики¸ Ўзбекистонда Нурсий тарафдорларига ëки турк лицейларида ўқиганларга "ов" 17-18 йил ўтгандан кейин бошланаяпти. Агар улар ҳақиқатан ҳам экстремистик бўлганда эди¸ мустақилликнинг биринчи йилларидаëқ¸ Ҳизбут-Таҳрирга ўхшаган ҳолда салбий муносабат шаклланган бўлар эди.
